Аспаптық орындаушылық

8D02102 – АСПАПТЫҚ ОРЫНДАУШЫЛЫҚ

МАМАНДЫҒЫ БОЙЫНША PHD ДОКТОРАНТУРА ТАПСЫРУШЫЛАРЫНА АРНАЛҒАН ЕМТИХАН ТАЛАПТАРЫ

Докторантураға үміткерлерді қабылдау шет тілін меңгергенін растайтын халықаралық сертификаты міндетті түрде болған жағдайда жүзеге асырылады.

І. МАМАНДЫҚ БОЙЫНША ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЕМТИХАН

Емтиханда әр түрлі стильдер мен дәуірлердегі шығармаларды, оның ішінде қазақстандық композитордың шығармаларын қамтитын 40 минуттан кем емес еркін концерттік бағдарлама ұсынылады.

Ауызша билет жауап

Билет екі сұрақтан құрылған: музыка тарихы мен теориясы және мамандықтан.

Музыка тарихы мен теориясы бойынша сұрақтар:

1.       Музыкадағы жанр категориясы.

2.       Полифониялық қатаң хаттың жалпы сипаттамасы.

3.       Музыкалық тілдің элементтері. Әуен. Гармония. Метр және ырғақ. Фактура.

4.       Музыкалық құрылымның классификациясы: негізгі түрлері.

5.       Бағдарламалықтың түрлері, бағдарламалық шығармалардың жанрлары мен құрылымы.

6.       ХХ ғасы музыкасындағы полифония құрылымы.

7.       Фактура, оның түрлері мен функциялары.

8.       Ұлттық композиторлық мектептер.

9.       Драматургияның эстетикалық принциптері мен заңдары, Вена классикалық мектебінің музыкалық тілі.

10.   XIX-XXғғ. тоғысындағы орыс музыка мәдениеті.

11.   XX-XXIғғ. шетел музыка мәдениетінің даму көрінісі. Негізгі көркемдік ағымдары мен бағыттары.

12.   Қазақ музыкалық мәдениетіндегі концерттік жанр эволюциясы.

13.   Қазақ халқы ән жанрының даму тарихы (ХІХғ.).

14.   ХХ-XXIғғ. көпшілік музыка мәдениеті.

15.   П.Чайковский мен Н.Римский-Корсаковтың опералық шығармашылығы.

16.   Абай Құнанбаевтың музыкалық мұрасы, оның музыкалық-поэтикалық реформасы.

17.   Қазақ музыкалық фольклорының жанрлық жүйесі.

18.   Қазақстан музыкалық мәдениетінің дамуындағы А.Жұбановтың шығармашылық қызметі.

19.   Қазақтың әдет-ғұрып фольклоры.

20.   С.Мұхамеджанов шығармашылығындағы ұлттық дәстүр.

21.   Әл-Фарабидің музыка туралы трактаты.

22.   Қазақ операсының жанр эволюциясындағы дамуы.

23.   Қазақтың дәстүрлі аспаптық музыкасы. Мектептер мен дәстүрлер.

24.   ХХ ғасыр композиторлары шығармашылығындағы қазақ симфониялық музыкасы

25.   Қазақстан композиторлары музыкасындағы камералық-аспаптық шығармашылық.

Мамандандырылу бойынша сұрақтар:

1.       ХХ ғасырдың көрнекті орындаушылары (таңдаған мамандық бойынша).

2.       Таңдаған мамандық бойынша басты зерттеулер мен еңбектер.

3.       Барокко орындаушылық стилі (таңдаған мамандық бойынша).

4.       Классицизм контекстіндегі орындаушылық стиль (таңдаған мамандық бойынша).

5.       Орындаушылығындағы романтикалық тенденциялары (таңдаған мамандық бойынша).

6.       ХХ ғасырдың композиторлық техникалары мен орындаушылық шеберлік (таңдаған мамандық бойынша).

7.       Музицирлеудің камералық-ансамбльдік формалары (таңдаған мамандық бойынша).

8.       Кәсіби дағдыларды шыңдау жұмыстарының ерекшеліктері (таңдаған мамандық бойынша).

9.       Артикуляциялық-қағыстық мәдениеттің қалыптасуы мен даму мәселелері (таңдаған мамандық бойынша).

10.   Орындаушылық өнердегі суырып салма қасиеті (таңдаған мамандық бойынша).

11.   Жоғары білім берудегі музыкалық-педагогикалық үдерістің ерекшелігі (таңдаған мамандық бойынша).

12.   Орта кәсіби білім берудегі музыкалық-педагогикалық үдерістің ерекшелігі (таңдаған мамандық бойынша).

13.   Бастауыш білім берудегі музыкалық-педагогикалық үдерістің ерекшелігі (таңдаған мамандық бойынша).

14.   Орындаушының музыкалық шығармамен жұмыс жасау түрлері .

15.   Музыкалық шығармамен жұмыс жасаудың негізгі кезеңдері.

16.   Еліміздің негізгі орындаушылық ұжымдары мен мәдени орындарына шолу.

17.   Интерпретация – көркемдік ойлаудың феномені ретінде.

18.   Шығарма интерпретациясының қалыптасуындағы жеке аспекттер.

19.   Орындаушылық өнер тарихындағы интерпретация (таңдаған мамандық бойынша).

20.   Қазақстанның көрнекті орындаушылары.

21.   Қазақстанның орындаушылық мектептері (таңдаған мамандық бойынша).

22.   Қазақстанның заманауи музыкатануы.

23.   Орындаушылық репертуардағы Қазақстан композиторларының шығармалары (таңдаған мамандық бойынша).

24.   Музыкалық аспаптар классификациясы. Конструкциясының ерекшеліктері және таңдаған мамандығы бойынша дыбыс шығару.

25.   Жоғары білім беру жүйесіндегі орындаушының кәсіби құзіреттілігі.  

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ:

Мамандық бойынша шығармашылық емтиханның ең жоғары бағасы – 50 балл. Ең төменгі өту балы – 25.

45-50 балл – «өте жақсы» деген баға:

Үміткер өзінің жарқын музыкалық, орындаушылық қабілетінің жоғары деңгейін, музыкалық стильді сезінуін, орындаушылық үндесуінің мәдениетін көрсете білу керек. Музыкалық ойлаудың жетілуі, орындалатын жұмыстың стилін, мазмұны мен формасын түсіне алады. Бағдарламаны орындау виртуоздық еркіндікті, дыбыс шығару әдістерінің алуан түрлілігін, олардың жұмыс стиліне, мазмұны мен формасына, залдың акустикасына, құралдың ерекшеліктеріне сәйкестігін қамтамасыз етеді. Орындау процесін ұйымдастыруды, ырғақтың экспрессивтілігін, агогиканың заңдылықтарын түсінуді ойластыру маңызды. Үміткер көркемдік талғамға және орындау мәдениетіне ие, орындаушылық дәстүрлерді біледі.

Ауызша емтихан кезінде үміткер орындаушылық тарихы дамуының негізгі кезеңдері мен заңдылықтарын, аспапта ойнауды оқыту әдістемесінің мәселелерін, өз мамандығы бойынша әдістемелік әдебиеттерді біледі. Орындалатын шығармалардың мазмұнын, нысанын және стилистикалық ерекшеліктерін түсінеді, олардың авторларының өмірбаяндық деректері мен шығармашылық ерекшеліктерін біледі. Музыка өнері саласында кең эрудицияны, жалпы мәдени деңгейді, өнер мен мәдениет тарихымен байланысты теориялық білімді, сондай-ақ өнер, ғылым, дін, философия тарихын дамытудың негізгі бағыттары бойынша білімді көрсетеді.

36-44 балл – «жақсы» деген баға:

Үміткер жарқын музыкалық деректерді, авторлық мәтінді дәл оқу, стилистикалық тұрғыдан орындалған орындау, интонация, түрлі штрихтарды орындау және т. б. қабілеттерін көрсетеді. Бірақ ол техникалық және интерпретациялық еркіндікті көрсетпейді, еркін, біркелкі орындауды дамыту үшін қажетті әртүрлі техникалық әдістерді нақты білмейді.

Ауызша емтихан кезінде талапкердің білімі нақты, материалды ұсынудың қисыны айқын және сенімді. Алайда ол музыка тарихы мен теориясы мәселелеріне нашар назар аударады, музыкалық білімнің негізгі тенденциялары туралы жеткіліксіз біледі, тұжырымдамада тәуелсіз емес, жүйелі ойлауды білмейді.

25-35 балл – «қанағаттанарлық»:

Үміткер орындалатын шығармалардың стилистикасы мен мазмұнын нашар түсінетіндігін көрсетеді, музыкалық-көркемдік орындаудың маңызды құралдарын: музыкалық мәтінді оқу дәлдігін, интонацияның тазалығы мен экспрессивтілігін, ырғақты анықтығын, дірілдің алуан түрлілігін, аппликатураны дұрыс таңдауды, динамиканы, фразаны сақтауды, көркем шығарманың нысанын құруды жеткілікті меңгермеген.

Сұрақтарға ауызша жауап беру кезінде шығармалардың формасын, драматургияны, тоналды жоспарды талдау дағдыларын нашар меңгерген. Материалды ұсынуда, музыкалық өнердің әдіснамасын, тарихы мен теориясын білуде логика жоқ.

0-24 балл – «қанағаттанарлықсыз» деген баға»:

Үміткер ноталық мәтінді нашар меңгергенін, интонацияның техникалық және көркемдік құралдарын нашар меңгергенін көрсетеді. Ұсынылған бағдарлама докторантураға түсу үшін қажетті деңгейге сәйкес келмейді.

Ауызша жауап музыка теориясы мен тарихы туралы білімнің жоқтығын, шығармаларды тұтас талдау дағдыларының жоқтығын көрсетеді.

ІІ. РЕФЕРАТТЫ ҚОРҒАУ

Рефератқа қойылатын талаптар:

1.     Зерттеудің тақырыбы мен мазмұны мамандық бейініне сәйкес келуі керек;

2.     Реферат қазақ немесе орыс тілдерінде орындалады;

3.     Рефераттың бет көлемі 20-25 беттен төмен емес болуы керек;

4.     Рефератта көрсетуі тиіс қажетті мәліметтер:

·        тақырыптың өзектілігі мен жаңалығы көрсетілуі тиіс;

·        зерттеу мақсаты, міндеттері, объектісі мен пәнін қою;

·        ғылыми гипотеза және әзірлеуге шығарылатын ережелер;

·        зерттеу әдіснамасы;

·        күтілетін нәтиже, зерттеудің практикалық маңыздылығы.

·        шешілмеген мәселелер мен мәселелерді сипаттау мақсатында соңғы жарияланымдар мен зерттеулерді талдау;

·        Рефератқа дереккөздердің толық шығу деректері көрсетілген пайдаланылған әдебиеттер тізімі (атауы, шыққан жері және жылы, беттер саны) қоса беріледі;пайдаланылған дерек көздер (30 кем емес) шыққан жерін көрсету(атауы, жері, шыққан жылы, бет көлемі)

5.     Рефераттың дәйексөз материалы ғылыми жұмыстардың нормативтеріне сәйкес ресімделеді (әдеби дереккөзі көрсетілген сілтемелер, бет нөмірі міндетті);

6.     Дәйексөз материалы реферат мәтінінің жалпы көлемінің 20%-ынан аспауы тиіс;

7.     Ноталық мысалдар (егер бар болса) рефератқа қосымша ретінде беріледі және реферат мәтінінің негізгі парағына кірмейді;

8.     Мәтін келесі өлшемдерді сақтай отырып, 1 интервалдан кейін басылуы керек: оң жағы – 10 мм, жоғарғы жағы – 20 мм, сол жағы – 30 мм, төменгі жағы – 20 мм. Рефераттың беттері бүкіл мәтін бойынша үздіксіз нөмірлеуді сақтай отырып, араб цифрларымен нөмірленеді. Беттің нөмірі парақтың төменгі оң жағына (бірінші беттен басқа) қойылады.

Рефератты қорғау кезінде зерттеу тақырыбына байланысты музыка теориясы, тарихы және арнайы пәндерді оқыту әдістемесі бойынша сұрақтар қойылуы мүмкін.

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ:

Мамандық бойынша рефератты қорғаудың ең жоғары бағасы – 50 балл. Ең төменгі өту балы – 25.

45-50 балл – «өте жақсы» деген баға»:

Үміткер өзекті мәселені ұсынуы, жеткілікті эрудицияны, аналитикалық ойлауды, ғылыми аппаратқа ие болуын, мәселені шешу жолдарын көруін көрсетуі керек.

36-44 балл – «жақсы» деген баға:

Үміткер мақсаттар мен міндеттерді жақсы тұжырымдайды, зерттеудің негізгі ережелерін қисынды түрде ұсынады. Бірақ қарастырылып отырған мәселенің теориясы, тарихы және әдіснамасы мәселелері бойынша білім деңгейінің жеткіліксіздігін көрсетеді.

25-35 балл – «қанағаттанарлық»:

Зерттеу мәселесінің мәнін нашар түсіну, жазбаша ғылыми презентация дағдыларын жеткіліксіз меңгеру, жұмыстың өзектілігін дәлелдеудің жеткіліксіздігін көрсетеді.

0-24 балл – «қанағаттанарлықсыз» деген баға:

Зерттеудің практикалық маңыздылығының болмауы, көлемі аз (10 және одан аз бет), ғылыми аппаратты нашар меңгеруі, тақырыптың мамандық бейініне сәйкес келмеуі.

ҚАБЫЛДАУ ЕМТИХАНЫН ӨТКІЗУ ТӘРТІБІ:

1.     Қабылдау емтиханының бағдарламасы құжаттарды қабылдау соңына дейін YOUTUBE арнасына сілтеме жасай отырып, қабылдау емтиханының техникалық хатшысына ұсынылады, ол өз кезегінде комиссия мүшелеріне алдын ала танысу үшін сілтемені жібереді;

2.     Түсу емтиханында орындау кезегін алдын ала оқуға түсушілерге жіберіледі;

3.     Баллдарды талқылау барлық тыңдаулардан кейін жүргізіледі, одан кейін есептелген баллдар консерваторияның түсу емтихандарының жауапты хатшысына жіберіледі.

БЕЙНЕ ЖАЗУ БОЙЫНША ҚОЙЫЛАТЫН ТЕХНИКАЛЫҚ ТАЛАПТАР:

1.     Бейнетүсірілім тоқтаусыз, туындыны орындаудың басынан аяғына дейін жүргізілуге тиіс. Шығармалар арасындағы жазбаларда кідіріс жасауға болады. Бейнетүсірілім бейнекамераны өшірмей және тоқтатпай, туындыны орындаудың басынан бастап аяғына дейін, тоқтаусыз және монтажсыз жүргізілуі тиіс. Бағдарламаны орындау кезінде видеода орындаушының қолдары, құралы және беті анық көрінуі керек.

2.     Түсу емтиханының барлық басқа талаптары сақталған жағдайда әуесқойлық форматқа рұқсат етіледі. Бейнежазба техникалық талаптарға сәйкес келмеген жағдайда жіберілген бейне қарастырылмайды.

БЕЙНЕ ЖІБЕРУ ТАЛАПТАРЫ

1.     Талапкер бейнеге сілтемені мына поштаға жіберуі керек aizhan-almaty@mail.ru, қабылдау емтихандарының соңына дейін бейнеге ашық қол жетімді болуы керек;

2.     Бейнеге сілтеме жасалған хатта талапкер мыналарды көрсетуі керек: аты-жөні, орындалатын бағдарлама, келіп түсетін кафедра, жеке куәліктің көшірмесі, байланыс деректері (сілтеме немесе бейне проблемалары болған жағдайда);

3.     Бейнежазба сипаттамасында талапкердің аты-жөні және орындалатын бағдарламаны көрсету қажет.

Барлық сұрақтар бойынша пәндік комиссия хатшысына хабарласуға болады – Бекенова Айжан +7 707 119 0787