Үрмелі және ұрмалы аспаптар

МАМАНДЫҚҚА АРНАЛҒАН ҚАБЫЛДАУ ЕМТИХАН ТАЛАПТАРЫ

Білім беру бағдарламасы: 7М02102 – Аспаптық орындаушылық

Мамандандыру «Үрмелі және ұрмалы аспатар»

 І. МАМАНДЫҚТАН  ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ  ЕМТИХАН

1.Бағдарламаны орындау:

·        Үлкен форматты шығарма (аспаптық концерт). Композицияны таңдау аспапқа байланысты және кез-келген дәуірге және стилистикалық бағытқа жатады

·        Виртуоздық пьеса,уақыт бойынша еркіндік  (қазіргі заманғы автордың шығармасын таңдауға мүмкіндік, оның ішінде соңғы аспапта ойнау әдістерін қолдану)

·        Байсалды шығарма

·        Кез келген дәуірі бар қазақстандық автордың және кез келген дәуірдегі шығарма

Жеке бағдарлама әр түрлі стильдер мен жанрлық шығармалардан тұрады. Орындау мерзімі 40 минуттан кем емес.

2. Коллоквиум

Алған білімдерін, дүниетанымын, орындаушылық және мәдени деңгейін анықтау мақсатында коллоквиум жүргізіледі.

Коллоквиумға қойылатын сұрақтар:

1.     Үрмелі аспапта орындаушы музыканттың штрихтары қандай тәсілдерден тұрады?

А.   Дыбыстың атакасы,

Б.     Легато мен стаккато,

В.    Дыбыстың атакасы, дыбысты жүргізу, дыбыстың аяқтылуыжәне дыбыстарды біріктіру тәсілдері,

Г.     Дем алу және дыбысты жүргізу.

2.     Атака түрлері:

А.   Жай, жұмсақ және көмекші,

Б.     Қатты және жұмсақ,

В.    Тілдің қатысуынсыз және қатты,

Г.     Жұмсақ және тілдің қатысуынсыз.

3.     Жай атака кезінде айтылатын буын түрлері:

А.   Ду, до , да,  де, ди

Б.     Ту, то, та, те, ти

В.    Лу, ло,  ла,  ле, ли

Г.     Туа, тоу, таи, теи

4.     Деташе

А.   Тәсіл 

Б.     Жай атакамен орындалатын штрих,

В.    Акценттелген атакамен орындалатын штрих,

Г.     Легатомен орындалатын штрих.

5.     Маркато

А.   Бірінен бірі бөлек акценттелген дыбыстарды орындау

Б.     Жай атакамен акцентсіз орындалатын штрих 

В.    Көмекші атакамен орындалатын штрих ,

Г.     Атакасыз орындалатын штрих.

6.     Мартеле:

А.   Орындау тәсілі,

Б.     Легатомен орындалатын штрих,

В.    Бір динамикада сақталып, бірінен бірі бөлек акценттелген дыбыстармен орындалатын штрих ,

Г.     Жұмсақ атакамен орындалатын штрих.

7.     Стаккато:

А.   Дыбыстың акцентпен қысқа орындалуы

Б.     Жұмсақ, бірақ қысқа атакамен орындалатын штрих,

В.    Жай атакамен дыбыстарды байланыстыра орындалатын штрих,

Г.      ду, да, до буындары көмегімен орындалатын штрих,

8.     Стакатиссимо:

А.   Деташе штрихінің түрі

Б.     Стаккато штрихінің аса өткірлікпен дыбысталған түрі,

В.    Дербес штрих,

Г.     Маркато штрихінің түрі

9.     Нон легато:

А.   Жұмсақ атакамен орындалатын штрих,

Б.     Стаккато штрихінің түрі,

В.    Деташе штрихінің түрі,

Г.     Асқан қисынмен орындалатын штрих.

10. Портато:

А.   Жұмсақ атакамен орындалатын жалғыз штрих,

Б.     Нон легато штрихінің түрі,

В.    Жай атакамен орындалатын штрих,

Г.     Легатомен орындалатын штрих.

11. Легато:

А.   Өте жұмсақ атакамен орындалатын штрих,

Б.     Атакасыз орындалатын штрих,

В.    Портато штрихінің түрі

Г.     Деташе штрихінің түрі

12. Вибрато:

А.   Штрих

Б.     Тәсіл 

В.    Дыбыс бояуы

Г.     Термин

13. Орындаушылық дем алудың ең дұрыс түрі:

А.   Кеудемен, 

Б.     Кеуде мен құрсақпен немесе аралас,

В.    Құрсақпен немесе диафрагмалық,

Г.     Аэробтық.

14. Орындаушылық амбушюр:

А.   Ауыз айналасындағы  бұлшық еттер тобы,

Б.     Айналма бұлшық еті,

В.    Мундштук,

Г.     Дыбыстың пайда болуына қатысатын ерін, бет, ауыз және тіл бұлшық еттерінің жиынтығы.

15. Дыбыс тембрі:

А.   Аспаптың тембрі мундштук пен аспап дыбыстарының обертондық құрамына тәуелді,

Б.     Аспапқа тәуелді,

В.    Мундштукқа тәуелді,

Г.     Дем алу тәсіліне тәуелді.

16. Вибрато түрлерінің саны:

А.   Екі түрі: диафрагмалықжәне көмейлік,

Б.     Бір түр: диафрагмалық,

В.    Бес түрі: диафрагмалық, еріндік, бастың вибратосы, көмейлік және жақтық.

Г.     Үш түрі: диафрагмалық, еріндік және жақтық.

17. Динамика:

А.   Шығарманың әуендік, ырғақтық және ладогармониялық дамуы және дыбыс қаттылығының параметрлері,

Б.     Шығарманың дыбыс қаттылығының параметрлері,

В.    Шығарманыңәуендік дамуы,

Г.     Шығарманыңырғақтық дамуы.

18.  Метроритм

А.   Әр түрлі музыкалық ұзақтықтардың арақатынасы,

Б.     Ырғақ мотив, сөйлем, фраза, период және одан да үлкен музыкалық құрылымның негізі болып табылады,

В.    Ырғақтың сезімі,

Г.     Әр түрлі ырғақтық фигурациялар.

19. Фразалау

А.   Әуендік ойдың ұғынып жеткізілуі,

Б.     Дыбыстау (дыбыс жүргізу)  мәдениеті,

В.    Нота астында қойылған лига,

Г.     Музыкалық фраза.

20. Демді ішке алу техникасы:

А.   Өкпеде ауа таусылғанда дем алу, 

Б.     Ұзақ нотадан кейін дем алу,

В.    Демді ішке алу техникасыекі кезеңнен тұрады: дем алу алдында дыбыстың аяқталуы және дем алудан кейін дыбыстың басталуы,

Г.     Ыңғайлы жерде дем алу.

21.  Мелизмдер:

А.   Бөлек дыбыстар айналасында өрнек тудыратын әуен әшекейлері ,

Б.     Группетто,

В.    Нахшлаг,

Г.     Форшлаг.

22. Аспаптың тыныш дыбыстауының динамикалық аймағы:

А.    р - данmf дейін

Б.     pp - данmp дейін

В.    ppp - данpp дейін

Г.     pppp- дан p дейін

23. Аспаптың орта дыбыстауының динамикалық аймағы:

А.   p- данmf дейін

Б.     p- данmp дейін

В.    pp- данmf дейін

Г.     mp- данf дейін

24. Аспаптың қатты дыбыстауының динамикалық аймағы: 

А.   mf - данf дейін

Б.     mp - данff дейін

В.    f- данfff дейін

Г.     mf - данfff дейін

25. Үрмелі аспапта орындаушылықта ең жиі қолданылатын штрих:

А.   Маркато,

Б.     Деташе,

В.    Нон легато,

Г.     Стаккато.

26. Этюдтар:

А.   Жаттығулар,

Б.     Шығарма, 

В.    Этюдтің екі түрі бар: этюд – жаттығужәне этюд – музыкалық миниатюра,

Г.     Музыка жанры.

27. Аспапты жөндеп күйге келтіру:

А.   Р нюансында күге келтіру керек,

Б.     Берілген дыбысқа ерін көмегімен бейімделу керек, 

В.    Берілген дыбыстыmf нюансында ойнап, аспаптың күйге келтіретін бөлігімен дыбысты жарты тонға көтеру немесе төмендету керек, 

Г.     ff нюансында күге келтіру керек.

28. Обертондар: 

А.   Дербес дыбыстар,

Б.     Негізгі дыбыстың тембрін айқындаушы көмекші дыбыстар, 

В.    Әуен әшекейлері, 

Г.     Форшлагтар мен нахшлагтар.

29.  Әуен 

А.   Бір дауысты көрсетілген музыкалық ой,

Б.     Гамма бөліктерінің байланысы, 

В.    Аккорд элементі, 

Г.     Бөлек интервалдар.

30.  Кода

А.   Шығарманың басы, 

Б.     Шығарманың ортасы, 

В.    Шығарманың дамытушы бөлігі, 

Г.     Шығарманың аяқтаушы бөлігі. 

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ:

Мамандық бойынша шығармашылық емтиханның ең жоғарғы бағасы 35 баллды құрайды. Ең төменгі өту балы-9.

- 27-35 балл (өте жақсы)

Үміткер жарқын музыкалық деректерді, орындаушылық қабілеттерін, стиль сезімін, орындаушылық интонациялаудың мәдениетін көрсетуі тиіс.

- 17-26 балл (жақсы)

Үміткердің орындауы мағыналы, авторлық мәтін нақты оқылған, стилистикалық түрде сақталған. Бірақ бұл ретте ол техникалық еркіндікті көрсетпейді, орындау әртүрлілігі мен сапасымен ерекшеленбейді.

- 9-16 балл (қанағаттанарлық)

Орындалатын шығармалардың стилистикасы мен мазмұнын нашар түсіну, музыкалық интонациялаудың мәнерлі құралдарын жеткіліксіз меңгеру (интонация, есту, фразировка, ритм).

- 0-8 балл (қанағаттанарлықсыз)

Төзімділіктің, бастаманың, ырғақтық ерік-жігердің болмауы, интонациялаудың техникалық және көркем құралдарын нашар меңгеруі, бағдарламаның түсу үшін қажетті деңгейге сәйкес келмеуі.

2. ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЕМТИХАН-РЕФЕРАТТЫ ҚОРҒАУ

Рефератқа қойылатын талаптар:

1. Рефераттың тақырыбы мен мазмұны мамандық бейініне сәйкес болуы тиіс.

2. Реферат қазақ немесе орыс тілдерінде орындалады.

3. Реферат көлемі-15 беттен кем емес.

4. Рефератта көрсетілуі қажет мәліметтер:

* тақырыптың өзектілігі мен жаңалығы;

* объектінің, пәннің, жұмыстың мақсаты мен міндеттерін тұжырымдау;

* соңғы жарияланымдар мен зерттеулерді талдау, мәселенің шешілмеген бөлігі;

* күтілетін нәтиже, зерттеудің практикалық маңыздылығы;

* Шығыс мәліметтері көрсетілген Пайдаланылған әдебиеттер тізімі(атауы, шыққан жері және жылы, беттер саны).

5. Рефераттың дәйексөз материалы ғылыми жұмыстардың нормативтеріне сәйкес ресімделеді (әдеби дереккөзі көрсетілген сілтемелер, беттің нөмірі міндетті).

6. Цитатты материал реферат мәтінінің жалпы көлемінің 20% - нан аспауы тиіс.

7. Ноталық мысалдар (егер ондай болса) рефератқа қосымша ретінде басылады және реферат мәтінінің негізгі парағына кірмейді.

8. Мәтінді бір интервал арқылы басу керек. Жиектері: оң жағы – 10 мм., сол жағы – 30 мм., жоғарғы және төменгі жағы-20 мм. Беттің нөмірі беттің төменгі жағына оңға қойылады.

Рефератты қорғау сонымен қатар таңдалған зерттеу тақырыбына байланысты Музыка теориясы, тарихы, музыкалық фольклор немесе арнайы пәндерді оқыту әдістемесі бойынша мүмкін болатын сұрақтарды қамтиды.

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ

Рефератты қорғау бойынша шығармашылық емтихан үшін ең жоғары баға 35 баллды құрайды. Ең төменгі өту балы-9.

- 27-35 балл (өте жақсы)

Үміткер өзекті мәселені, жеткілікті эрудицияны, аналитикалық ойлауды, ғылыми аппаратқа ие болуды, мәселелердің шешу жолдарын көруді көрсетуі тиіс.

- 17-26 ұпай (жақсы)

Үміткер мақсаты мен міндеттерін жақсы тұжырымдайды, зерттеудің негізгі ережелерін қисынды баяндайды. Бірақ бұл ретте қарастырылып отырған мәселенің теориясы, тарихы және әдіснамасы мәселелері бойынша білімнің жеткіліксіз деңгейін көрсетеді.

- 9-16 балл (қанағаттанарлық)

Зерттеу мәселесінің мәнін әлсіз түсіну, жазбаша ғылыми баяндау дағдысын жеткіліксіз меңгеру, жұмыстың өзектілігінің жеткіліксіз дәлелденуі.

- 0-8 балл (қанағаттанарлықсыз)

Зерттеудің практикалық маңыздылығының болмауы, көлемі аз (10 және одан аз бет), ғылыми аппараттардың әлсіз болуы, тақырыптың мамандық бейініне сәйкес келмеуі.

ҚАБЫЛДАУ ЕМТИХАНЫН ӨТКІЗУ ТӘРТІБІ:

1.     Қабылдау емтиханының бағдарламасы құжаттарды қабылдау соңына дейін YOUTUBE арнасына сілтеме жасай отырып, қабылдау емтиханының техникалық хатшысына ұсынылады, ол өз кезегінде комиссия мүшелеріне алдын ала танысу үшін сілтемені жібереді;

2.     Түсу емтиханында орындау кезегін алдын ала оқуға түсушілерге жіберіледі;

3.     Баллдарды талқылау барлық тыңдаулардан кейін жүргізіледі, одан кейін есептелген баллдар консерваторияның түсу емтихандарының жауапты хатшысына жіберіледі.

ВИДЕОЖАЗБА БОЙЫНША ТЕХНИКАЛЫҚ ТАЛАПТАР

– Сыртқы микрофонды (аудиосигналды өңдеусіз) пайдалануға рұқсат етіледі;

– Видеотүсірілім бейнекамераны өшірмей және тоқтатпай, туындыны орындаудың басынан бастап аяғына дейін, тоқтаусыз және монтажсыз жүргізілуі тиіс. Туындылар арасындағы жазбаларға кідіріс жасауға болады. Бағдарламаны орындау кезінде бейнеде орындаушының қолы, аспабы және беті анық көрінуі тиіс.

Түсу емтиханының барлық басқа талаптары сақталған жағдайда әуесқойлық форматқа рұқсат етіледі. Видеожазба техникалық талаптарға сәйкес келмеген жағдайда жіберілген бейне қарастырылмайды.

ВИДЕОЖАЗБА ЖІБЕРУ ТАЛАПТАРЫ

1. Үміткер бағдарламаның бейнежазбасын жасап, оны YouTube каналына жүктеп, сілтемені видеоға ашық қол жетімділікпен кіру емтихандарының хатшысына korlan-07@mail.ru, +77077130434 WhatsApp-қа 15.07.20ж. дейiн кешіктірмей жіберуі керек.

2. Видеодағы сілтемемен хатта өтініш беруші көрсетуі керек: аты-жөні, орындалатын бағдарламасы, ол кіретін бөлім, жеке куәліктің көшірмесі, байланыс ақпараты (сілтеме немесе видеоға қатысты мәселелер туындаған жағдайда);

3. Бейне сипаттамасында атау мен орындалатын бағдарламаны көрсетіңіз.

«Үрмелі және ұрмалы аспаптар» мамандығы бойынша түсу емтиханына қатысты барлық сұрақтар бойынша хабарласуға болады – Халилова Қорлан +7 707 713 0434